a Penggunaan Kata serta Frasa Verba dan Nomina Jenis kata dan kelompok kata (frasa) yang dominan digunakan dalam sebuah teks laporan hasil observasi adalah verba (kata kerja) dan nomina (kata benda). Kata berbentuk morfem atau morfem bebas, yaitu satuan bahasa terkecil (dapat memiliki arti maupun tidak) yang bersifat bebas. MODUL BAHASA SUNDA KELAS X MATERI 1. NARJAMAHKEUN 2. DONGENG 3. LAPORAN KAGIATAN 4. RUMPAKA KAWIH Disusun Oleh Dina Laela, DINAS PENDIDIKAN JAWA BARAT KCD PENDIDIKAN WILAYAH IIISMAN 1 SERANG BARU KABUPATEN BEKASI TAHUN 2020/2021 Sekolah Menengah Atas Negeri 1 Serang Baru iBAHASA SUNDAuntuk SMAN 1 Serang Baru Kelas X Semester 1Berdasarkan kurikulum 2013Disusun oleh Dina Laela, Disainer Sampul Penanggung Jawab Drs. Suwono, Kepala Sekolahii MODUL Bahasa Sunda Kelas X Semester 1KATA PENGANTARuji Syukur kehadirat Allah SWT. karena atas limpahan rahmat-Nya sehingga kami dapat menyelesaikan modul Bahasa Sunda untuk siswa kelas X SMA. Modul ini disusun berdasarkanPStandar Kurikulum 2013 yang lebih menempatkan siswa sebagai pusat kegiatan belajar StudentCenter. Modul ini juga dilengkapi dengan latihan soal untuk menguji pemahaman siswa terkaitdengan materi yang terdapat pada modul. Dalam modul Bahasa Sunda ini akan dibahas tentangmateri di semester 1 yaitu Narjamahkeun, Dongeng, Laporan Kagiatan, dan Rumpaka menyadari masih banyak kekurangan dalam penyusunan modul ini. Oleh karena itu, kamisangat mengharapkan kritik dan saran demi perbaikan dan kesempurnaan modul mengucapkan terima kasih kepada berbagai pihak yang telah membantu proses penyelesainmodul ini. Semoga modul ini dapat bermanfaat bagi kita semua, khususnya para peserta didik. Serang Baru, Februari 2021 Penyusun Sekolah Menengah Atas Negeri 1 Serang Baru iiiKATA PENGANTAR KCD WILAYAH IIIiv MODUL Bahasa Sunda Kelas X Semester 1DAFTAR ISI KATA PENGANTAR...................................................................................... iii KATA PENGANTAR KCD WILAYAH III ................................................ iv DAFTAR ISI ................................................................................................... v KOMPETENSI INTI DAN KOMPETENSI DASAR ................................ vii MOTTO SUKSES BELAJAR ...................................................................... viii MANFAAT MODUL...................................................................................... ix PETUNJUK PENGGUNAAN MODUL ...................................................... x MODUL TARJAMAHAN Nasihat Guru..................................................................................................... 1 Peta Konsep ..................................................................................................... 1 Metode Pembelajaran........................................................................................ 1 Strategi Pembelajaran....................................................................................... 2 Kompetensi Dasar dan IPK............................................................................... 2 Tujuan Pembelajaran......................................................................................... 2 Materi Pembelajaran......................................................................................... 3 A. Medar Perkara Tarjamahan............................................................ 3 B. Padika Narjamahkeun.................................................................... 3 C. Karta Sastra Tarjamahan................................................................ 3 D. Kecap Serepan................................................................................ 6 E. Paribasa Tarjamahan...................................................................... 6 Evaluasi Pembelajaran...................................................................................... 7 Modul DONGENG Nasihat Guru..................................................................................................... 9 Peta Konsep ..................................................................................................... 9 Metode Pembelajaran........................................................................................ 10 Strategi Pembelajaran....................................................................................... 10 Kompetensi Dasar dan IPK............................................................................... 10 Tujuan Pembelajaran......................................................................................... 10 Materi Pembelajaran......................................................................................... 11 A. Mikaweruh Perkara Dongéng........................................................ 11 B. Struktur Kalimah Paréntah............................................................. 13 Evaluasi Pembelajaran...................................................................................... 15 MODUL LAPORAN KAGIATAN Nasihat Guru..................................................................................................... 17 Peta Konsep ..................................................................................................... 17 Metode Pembelajaran........................................................................................ 18 Strategi Pembelajaran....................................................................................... 18 Kompetensi Dasar dan IPK............................................................................... 18 Sekolah Menengah Atas Negeri 1 Serang Baru vTujuan Pembelajaran......................................................................................... 18 Materi Pembelajaran........................................................................................ 19 A. Perkara Laporan Kagiatan.............................................................. 19 B. Nyusun Laporan Kagiatan jeung Laporan Jurnalistik.................... 19 C. Ngaguar Kecap Rajékan................................................................. 22 Evaluasi Pembelajaran...................................................................................... 23 Modul RUMPAKA KAWIH Nasihat Guru..................................................................................................... 25 Peta Konsep ..................................................................................................... 25 Metode Pembelajaran........................................................................................ 25 Strategi Pembelajaran....................................................................................... 25 Kompetensi Dasar dan IPK............................................................................... 26 Tujuan Pembelajaran......................................................................................... 26 Materi Pembelajaran......................................................................................... 27 A. Medar Perkara Kawih.................................................................... 27 B. Kecap Sipat.................................................................................... 29 Evaluasi Pembelajaran...................................................................................... 31 Penilaian Tengah Semester 1............................................................................ 33 Penilaian Akhir Semester 1............................................................................... 37 DAFTAR PUSTAKA...................................................................................... 40vi MODUL Bahasa Sunda Kelas X Semester 1Kompetensi Inti dan Kompetensi Dasar Kompetansi IntiKI 3 Memahami, menerapkan, menganalisis pengetahuan faktual, konseptual, procedural berdasarkan rasa ingin tahunya tentang ilmu pengetahuan, teknologi, seni, budaya, dan humaniora dengan wawasan kemanusiaan, kebangsaan, kenegaraan, dan peradaban terkait penyebab fenomena dan kejadian, serta menerapkan pengetahuan procedural pada bidang kajian yang spesifik sesuai dengan bakat dan minatnya untuk memecahkan 4 Mengolah, menalar, dan menyaji dalam ranah konkret dan ranah abstrak terkait dengan pengembangan dari yang dipelajarinya di sekolah secara mandiri, dan mampu menggunakan metode sesuai kaidah keilmuan. Kompetensi Menganalisis aspek kebahasaan dan Menerjemahkan teks ke dalam bahasa Sun-rasa bahasa teks terjemahan. da atau sebaliknya dengan Membandingkan jenis dongeng, ber- unsur kebahasaan dan rasa isi, struktur, dan aspek keba- Menampilkan berbagai jenis dongeng, den-hasaan. gan cara ngadongeng, monolog, atau Menganalisis isi, struktur, dan aspek ke- laporan kegiatan. Menulis laporan kegiatan dengan Membandingkan bentuk, struktur, dan hatikan struktur dan unsur kebahasaan teks kawih Sunda Melantunkan kawih Sunda klasik dan popklasik dan pop. dengan memperhatikan bentuk, ekspresi, dan intonasi lenting. Sekolah Menengah Atas Negeri 1 Serang Baru vii“BARANG SIAPA YANG TIDAK MAMPU MENAHAN LELAHNYA BELAJAR, MAKA IA HARUS SIAP MENAHAN PERIHNYA KEBODOHAN” IMAM SYAFI’Iviii MODUL Bahasa Sunda Kelas X Semester 1Manfaat dari penyusunan modul pembelajaran ini yaitu bisa mengembangkan pengetahuan peserta didik untuk belajar secara mandiri. Sekolah Menengah Atas Negeri 1 Serang Baru ixPETUNJUK PENGGUNAAN MODUL 1. Pelajari kerangka modul serta daftar isi dengan cermat dan teliti. Karena dalam kerangka ini isi modul akan nampak berbeda kedudukan modul yang sedang anda pelajari dengan modul modul yang lain. 2. Kerjakan soal LKS untuk cek kemampuan anda, mengukur sejauh mana pengetahuan yang telah anda miliki. 3. Perhatikan perintah mengerjakan soal dengan benar untuk mempermudah dan memahami proses belajar /menjawab soal. 4. Pahami setiap isi materi dan konsep dasar yang akan menunjang dalam penguasaan materi pelajaran, dengan membaca secara teliti, kemudian kerjakan soal-soal evaluasi sebagai sarana latihan. 5. Untuk menjawab test formatif bentuk essay, usahakan memberi jawaban yang singkat, jelas dan kerjakan sesuai dengan kemampuan anda sendiri mempelajari modul ini dengan benar. 6. Bila terdapat penugasan, kerjakan tugas tersebut dengan baik dan bilamana perlu konsultasikan hasil tersebut pada Bpk/Ibu guru/pembimbing. 7. Catatlah kesulitan yang anda dapatkan dalam modul ini untuk ditanyakan pada Bpk/Ibu guru/pembimbing pada saat kegiatan tatap muka mendatang. 8. Banyak lah membaca dengan referensi lainya yang berhubungan dengan materi agar anda terbuka wawasan dan mendapatkan tambahan MODUL Bahasa Sunda Kelas X Semester 1Modul Narjamahkeun Sumber Peta KonsepMetode PembelajaranAdapun metode pembelajaran yang digunakan dalam materiini adalah diskusi dan penugasan. Melalui kedua metodetersebut, peserta didik diharapkan dapat menguasai materi yangdisampaikan. TIE_TROPENMUSEUM_Beschreven_steen_in_Batoetoelis_de_batu_ Sekolah Menengah Atas Negeri 1 Serang Baru 1Strategi PembelajaranPencapaian tujuan pembelajaran yang efektif dan efisien dengan menyelesaikan tugas secara Siswa yang mengumpulkan tugas paling cepat dan jawabannya benar akan di umumkan di forum, sehingga memotifasi siswa lain untuk menyelesaikan Waktu proses pengerjaan tugas Telat mengerjakan mengurangi Siswa aktif yang positif dalam kelas mendapatkan nilai sikap A. Kompetensi Dasar dan Menganalisis aspek kebahasaan dan rasa bahasa teks terjemahan Indikator 1 Mikaweuruh padika narjamahkeun Indikator 2 Ngalarapkeun kecap serepan jeung paribasa tarjamahan Tujuan PembelajaranSetelah kegiatan pembelajaran selesai, diharapkan siswa mampu1. Menerjemahkan teks bahasa Indonesia ke bahasa Sunda atau Memahami isi teks Mengetahui pedoman terjemahan dan membacakan hasil Memperbaiki hasil terjemahan dengan baik. 2 MODUL Bahasa Sunda Kelas X Semester 1Materi Pembelajaran1. Medar Perkara Tarjamahan Tarjamahan téh asalna tina basa Arab. Ari dina basa Inggris mah di sebutna translation. Tarjamah téh proses mindahkeun hiji amanat tina basa sumber kana basa panarima sasaran kalawan ngungkab ma’na jeung gaya basana. Dina istilah séjén disebut ogé alih basa. Lian ti tarjamahan, aya ogé istilah saduran atawa nyadur. Saduran mah narjamahkeun karya sastra tina basa asing, ku cara nulad jalan caritana wungkul, ari jalan caritana jeung ngaran tokohna mah di luyukeun jeung kaayaan di urang. Conto karya sastra Sunda saduran R. Satjadibrata, diantarana waé, Eunteung Wasiat saduran dongéng Jepang, 1930, jeung Budak Timu 1932.2. Padika Narjamahkeun Narjamahkeun téh aya padika atawa aturanana. Aya tilu ka- mampuh basa nu kudu kacangking mun urang rék narjamah- keun. a. Kamampuh Gramatikal, mangrupa pangaweruh ngeunaaan kekecapan, nyusun kalimat, nyusun alinéa, jeung ngalarapkeun éjaan. b. Kamampuh Sosiolinguistik, mangrupa pangaweuruh ngeunaan hiji basa dina kahirupan sapopoé di masarakat pamakéna. Upamana waé, dina basa Sunda aya istilah kacapi, naha aya dina basa Inggrisna atawa henteu. c. Kamampuh Semantik, mangrupa kamampuh dina ngaguar harti atawa ma’na téks anu rék ditarjamahkeun. Upamana waé, dina basa Sunda aya babasan kurungbatok, naon tarjamahan dina basa Indonésiana? Naha bisa mun ditarjamahkeun sangkar tempurung kalapa. Tangtu wé ditarjmahkeunana téh kudu jadi bagai katak dalam tempurung, nu hartina sarua jeung kurung batok, nyaéta langka indit-inditan nepi ka kurang pangalaman. Narjamahkeun téh lain ngan bener kekecapanna wungkul, tapi kudu kapanggih rasa basana deuih. Kecap Sunda nu teu bisa sagemblengna ditarjamahkeun kana basa Indonesia atawa basa séjénna disebutna Kecap Anteuran KA atawa kecap panganteur pagawéan. Jumlahna kaitung réa, ceuk hasil panalungtikan mah aya 418 jumlahna. Aya media nu kalintang pentingna mun urang rék narjamahkeun. Taya lian éta media téh nyaéta kamus. Diantara bangsa deungeun nu kungsi nyusun lamus basa Sunda téh aya Jonathan Rigg 1854, A. Geerdink 1875, Oosting 1879, 1884 jeung 1984. Kabéhdieunana aya urang Sunda anu nyusun kamus, saperti 1948, Oyon Sofyan Umsari 1992, R. Harjadibrata 2003, Danadibrata 2007, Budi Rahayu Tamsyah, jsté. Upama dipasing-pasing, kamus téh aya tilu rupa, nyaéta a. Kamus Umum, mangrupa kamus nu tujuanana pikeun kaperluan umum, lain ngeunaan salasahiji widang. Ku kituna eusina téh sok lengkep. b. Kamus dua basa dwibasa mangrupa kamus nu nyebutan sasaruaanana kecap dina dua basa nu béda. c. Kamus istilah mangrupa kamus nu eusina ngamuat istilah-istilah husus dina hiji widang Karya Sastra Tarjamahan Aya sawatara carpon tarjamahan tina basa asing kana basa Sunda. Éta carpon téh dimuat dina Sekolah Menengah Atas Negeri 1 Serang Baru 3majalah Cupumanik, diantarana waé Carpon “Keteg Jajantung” ditarjamahkeun ku Atép Kurnia judul aslina “The Tell-Tale Heart” karya Edgard Allan Poe2. Carpon “Haji Murod” ditarjamahkeun ku Atép Kurnia judul aslina “Blind Owl” Buf-e Kur,1937 karya Sadegh Hedayat3. “Ngulampreng” ditarjamahkeun ku Hawé Setiawan judul aslina “Adventure” karya Sherwood Anderson4. “Ucing Hideung” ditarjamahkeun ku Yuliana Mustofa judul aslina teu disebutkeun, karya Edgar Allan Poe5. Aya ogé novel “Pependeman Nabi Sulaeman” ditarjamahkeun ku Muhamad Ambri judul aslina King Salomon’s Minel karya Ridder Novel Si Kabayan Jadi Dukun anu alur caritana menang nulad tina naskah drama Le Medicine Malgre Lui karya Moliére. Pembinaan KarakterSetelah membaca dan memahami perkara terjemahan, siswa diharapkan memiliki rasa ingin tahu,tanggung jawab, disiplin selama mengikuti kegiatan belajar mengajar, sikap jujur, percaya diri,pantang menyerah serta memiliki sikap responsif berpikir kritis dan proaktif kreatif serta mampuberkomunikasi dan bekerja sama dengan baik. Pancen MandiriIeu di handap aya téks Pembukaan UUD 1945 dina basa Indonesia jeung hasil tarjamahanana dinabasa Sunda. Pék ku hidep baca sing gemet tur lenyepan naon bédana! UNDANG-UNDANG DASAR NEGARA REPUBLIK INDONESIA TAHUN 1945 PEMBUKAAN P r e a m b u l eBahwa sesungguhnya Kemerdekaan itu ialah hak segala bangsa dan oleh sebab itu, maka penjajahandi atas dunia harus dihapuskan, karena tidak sesuai dengan perikemanusiaan dan perjuangan pergerakan kemerdekaan Indonesia telah sampailah kepada saat yang berbahagiadengan selamat sentausa mengantarkan rakyat Indonesia ke depan pintu gerbang kemerdekaanNegara Indonesia, yang merdeka, bersatu, berdaulat, adil dan berkat rakhmat Allah Yang Maha Kuasa dan dengan didorongkan oleh keinginan luhur,supaya berkehidupan kebangsaan yang bebas, maka rakyat Indonesia menyatakan dengan daripada itu untuk membentuk suatu Pemerintah Negara Indonesia yang melindungisegenap bangsa Indonesia dan seluruh tumpah darah Indonesia dan untuk memajukan kesejahteraanumum, mencerdaskan kehidupan bangsa, dan ikut melaksanakan ketertiban dunia yang berdasarkankemerdekaan, perdamaian abadi dan keadilan sosial, maka disusunlah Kemerdekaan Kebangsaan 4 MODUL Bahasa Sunda Kelas X Semester 1Indonesia itu dalam suatu Undang-Undang Dasar Negara Indonesia, yang terbentuk dalam suatususunan Negara Republik Indonesia yang berkedaulatan rakyat dengan berdasar kepada KetuhananYang Maha Esa, Kemanusiaan yang adil dan beradab, Persatuan Indonesia dan Kerakyatan yangdipimpin oleh hikmat kebijaksanaan dalam Permusyawaratan/Perwakilan, serta dengan mewujudkansuatu Keadilan sosial bagi seluruh rakyat Indonesia. Tarjamahan basa Sunda UNDANG-UNDANG DASAR NAGARA RÉPUBLIK INDONÉSIA TAUN 1945 BUBUKA P r e a m b u l eSaéstuna kamerdékaan téh hak sakumna bangsa. Ku sabab kitu, panjajahan di sakuliah dunya kudu dimusnahkeun lantaran teu luyu jeung perikamanusaan jeung perjuangan pergerakan kamerdékaan Indonésia geus cunduk kana waktu nu rahayu kalawanberekah samaet sentosa nganteurkeun rayat Indonésia ka gapura kamerdékaan nagara Indonésia numerdéka, ngahiji, kawasa, adil ,jeung ma’ berekahna Rahmat Allah nu Maha Kawasa kalawan dijurung ku angen-angen nu luhur sangkankahontal kahirupan kabangsaan nu bébas, nya ku kituna rayat Indonésia nétélakeun pikeun ngawangun hiji Pamaréntah Nagara Indonésia nu nangtayungan sakumnabangsa Indonésia jeung sakuliah lemah cai Indonésia sarta pikeun ngamajukeun karaharjan umum,nyerdaskeun kahirupan bangsa, jeung milu ngalaksanakeun katartiban dunya dumasar kanakamerdékaan, karépéhrapihan nu langgeng jeung kaadilan sosial, nya disusun éta kamerdékaankabangsaan Indonésia téh dina hiji Undang-Undang Dasar Nagara Indonésia, winangun nagaraRepublik Indonésia nu ngagem kadaulatan rayat anu dumasar kana Katuhanan Nu Maha Esa,Kamanusaan nu adil tur beradab, Persatuan Indonesia, tur karayatan nu dipingpin ku hikamhkawijaksanaan dina Permusawarahan/Perwakilan, bari jeung ngawujudkeun Kaadilan sosial pikeunsakumna rayat Indonésia. Petunjuk Hidep geus maca teks tarjamahan UUD’45, pék jawab pananya ieu di handap! 1. Kumaha karasana sanggeus maca Téks Pembukaan UUD 1945 dina basa Sunda? ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ 2. Tataan kecap-kecap dina Pembukaan UUD 1945 anu teu ditarjamahkeun kana basa Sunda! Kunaon pangna éta kecap-kecap téh teu ditarjamahkeun kana basa Sunda? ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ 3. Numutkeun hidep perlu henteu karya sastra basa Sunda ditarjamahkeunkana basa deungeun? Naon alesanana? ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ 4. Kumaha sikep bangsa Indonesia ngeunaan kamerdékaan? ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ 5. Keur naon gunana disusun Pembukaan UUD 1945 téh? ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ Sekolah Menengah Atas Negeri 1 Serang Baru 54. Kecap Serepan Kecap serapan téh nyaéta kecap-kecap dina basa Sunda nu asalna atawa kapangaruhan ku basa séjén. Upamana waé tina basa Walanda, Arab, Inggris, Indonesia, Jepang, Jawa, jsté. Dumasar kana tahapan integrasina, kecap serepan téh bisa dipasing-pasing jadi dua golongan. Kahiji kecap serepan anu can sagembelngna keserep kana basa Sunda. Kadua kecap serepan nu ucapanana jeung nuliskeunana geus luyu jeung basa Sunda. Tapi keur kecap serepan tina basa Indonesia atawa basa Arab anu harti jeung ucapanana geus sarua teu kudu dirobah cara nuliskeunana. Mun haying leuwih apal kumaha cara nuliskeun kecap serepan, bisa maca Panggelar éjaan Basa Sunda nu disusun ku Jurusan Pendidikan Basa Sunda FPBS UPI Paribasa Tarjamahan a. Paribasa tina basa Indonésia - Aya hurang handapeun batu ada udang dibalik batu - Kawas cai dina daun taleus bagai air di daunt alas b. Paribasa tina basa Arab - Nu sabar kakasih Gusti Innallaha maasyobirin - Nyaah ka lemah cai sabagéan tina iman hubbul wathon minal iman - Kabersihan sabagéan tina iman anna dhofatu minal iman c. Pasibasa tina basa Inggris - Waktu sarua jeung duit time is money d. Paribasa tina basa Jawa - Adam lali tapel poho ka wiwitan atawa asal usul Pancen MandiriPék ayena hidep nyusun kalimah make babasan atawa paribasa hasil tarjamahan ieu di handap!1. Kawas cai dina daun taleus seperti air di daunt alas _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________2. Nu sabar kakasih Gusti Innallaha maasyobirin _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________3. Waktu sarua jeun duit time is money _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________4. Adam lali tapel poho ka wiwitan atawa asal usul _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________5. Sagalak-galaking macan moal nyatu anak _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________ 6 MODUL Bahasa Sunda Kelas X Semester 1EVALUASI PEMBELAJARANA. Pilihan GandaPilih salasahiji jawaban anu Tarjamahan tina kalimah “Saya ditarjamahkeun ku Hawé Setiawanmerasa bangga menjadi orang d. Carpon “Ucing Hideung” ditarjamahkeun ku YulianaSunda.” Anu merenah, nyaéta…. Mustofa e. Carpon “Pependeman Nabia. Kuring ngarasa bangga jadi Sulaeman” ditarjamahkeun ku Muhamad Ambriurang Sunda. 6. Lamun rék narjamahkeun, urang merlukeun kamus….b. Kuring ngarasa reueus jadi a. Ékabasa b. Dwibasaurang Sunda. c. Istilah d. Asingc. Kuring ngarasa sugema jadi e. Énsiklopédia 7. Ieu tilu kamampuh basa nuurang Sunda. kudu kacangking mun urang rék narjamahkeun iwal kamampuh….d. Kuring ngarasa agul jadi urang a. Gramatikal b. FonologisSunda. c. Sosiolinguistik d. Semantike. Kuring ngarasa ngeunah jadi e. Pragmantik 8. Ieu di handap urang asing anu henteuurang Sunda. nyusun kamus basa Sunda nyaéta…. a. Robins2. Kecap-kecap basa Sunda anu hésé b. A. Geerdink c. Oostingditarjamahkeun kana basa Indonésia, d. S. Coolsma e. Jonathan Riggnyaéta kecap…. 9. Anu teu kaasup kecap-kecap basa Sunda serepan tina basa Arab,a. Pangantét nyaéta… a. Abdib. Paréntah b. Iman c. Ahlaqc. Panyambung d. Takwa e. Agamad. Panganteur 10. Unsurserepananuacansagemblengna kaserep kana basa Sunda ditulisna….e. Sulur a. Digurathandapan b. Dikekentengan3. Paribasa nu mangrupa tarjamahan c. Dikandelkeun d. Dicondongkeuntina basa Indonésia, nyaéta…. e. Biasaa. Adam lali tapelb. Wong becik ketitik won galaketarac. Waktu sarua jeung duitd. Aya hurang handapeun batue. Gindi pikir belang bayah4. Paribasa basa Indonésia “Biar lambatasal selamat” hartina mirip jeungparibasa Sunda….a. Kajeun panas tonggong asal Kajeun kendor asal Kaduhung tara ti Jauh-jauh panjang Ulah gancang Ieu di handap henteu kaasup kanacarpon nu mangrupa tarjamahan tinabasa Inggris nyaéta….a. Carpon “Keteg Jajantung”ditarjamahkeun ku Atép Kurniab. Carpon “Haji Murod”ditarjamahkeun ku Atép Kurniac. Carpon “Ngulampreng” Sekolah Menengah Atas Negeri 1 Serang Baru 7B. Éséy Jawab kalayan singget tur jéntré! 1. Naon sasaruaan jeun bédana tarjamahan jeung saduran? 2. Naon pentingna tarjamahan téh? 3. Naon ari kamampuh gramatikal dina narjamahkeun? 4. Keur naon perluna kamus dwibasa dina narjamahkeun? 5. Lamun aya kecap anu hésé ditarjamahkeun, kudu kumaha cara nulisna? Jawaban Siswa .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... 8 MODUL Bahasa Sunda Kelas X Semester 1Modul Dongeng GuruBarang siapa yang menginginkan kebahagiaan dunia. Maka tuntutlah ilmu. Dan barang siapa yangmenginginkan kebahagiaan akhirat, maka tuntulah ilmu. Dan barang siapa yang mengingikankebahagiaan keduanya Dunia dan Akhirat, maka tuntulah Konsep Struktur carita dina Dongeng Papasingan Dongeng Sekolah Menengah Atas Negeri 1 Serang Baru 9Struktur Kalimah ParéntahKalimah panitah Kalimah pangharepanKalimah parentah Kalimah pangurungKalimah pangwawadi Kalimah panyarekKalimah pangajak Kalimah panggeuri Metode PembelajaranAdapun metode pembelajaran yang digunakan dalam materi ini adalah diskusi dan kedua metode tersebut, peserta didik diharapkan dapat menguasai materi yang disampaikan. Strategi PembelajaranPencapaian tujuan pembelajaran yang efektif dan efisien dengan menyelesaikan tugas secara Siswa yang mengumpulkan tugas paling cepat dan jawabannya benar akan di umumkan di forum, sehingga memotifasi siswa lain untuk menyelesaikan Waktu proses pengerjaan tugas Telat mengerjakan mengurangi Siswa aktif yang positif dalam kelas mendapatkan nilai sikap A Kompetensi Dasar dan Indikator Membandingkan jenis dongeng, berdasarkan isi, struktur, dan aspek kebahasaan. Indikator 1 Mikaweruh perkara dongéng Indikator 2 Struktur Kalimah Paréntah Tujuan PembelajaranSetelah kegiatan pembelajaran selesai, diharapkan siswa mampu1. Mengetahui macam-macam Membedakan bentuk-bentuk dongeng dengan prosa Menulis kembali dongeng yang pernah Mendongeng dengan MODUL Bahasa Sunda Kelas X Semester 1Materi Pembelajaran1. Mikaweruh Perkara Dongéng Dongéng nyaéta carita rékaan anu dikarang dina wangun basa lancaran kalawan sumebarna sacara lisan , nyaéta tatalépa ti hiji jalma ka jalma séjénna. Struktur Carita dina Dongéng a. Jejer téma nyaéta idé, gagasan, atawa jejer pikiran anu ngajiwaan carita. b. Latar setting nyaéta patempatan, waktu/mangsa, atawa suasana lumangsungna carita. c. Palaku tokoh nyaéta naon-naon bisa jalma, sasatoan, tutuwuhan, atawa bangsa jin jeung siluman anu ngalakon tur dilalakonkeun dina carita. d. Galur alur nyaéta runtuyan kajadian dina carita anu ngawangun hiji lalakon nepi ka ngaleunjeur. e. Amanat pesen nyaéta rupaning hal atawa perkara nu rék ditepikeun ku pangarang dina karyana. Amanat biasana raket patalina jeung téma. Papasingan Dongéng Tina sajumlahing dongéng anu sumebar di masarakat,bisa dipasing-pasing jadi sawatara bagian a. Fabel atawa dongéng sasatoan, nyaéta dongéng anu eusina nyaritakeun sasatoan kalawan paripolahna saperti manusa. Upamana waé bisa nyarita jeung mikir. Contona dongéng “Gajah jeung Sireum”, “ Gajah Hayang Jadi Merak” b. Parabel atawa dongéng jalma biasa, nyaéta dongéng anu nyaritakeun paripolah jalma biasa, anu sakapeung mah sok mahiwal, pikaseurieun, tapi lenyepanen. Contona dongéng “Si Kabayan Ngala Nangka” c. Légenda atawa dongéng sasakala, nyaéta dongéng anu eusina nyaritakeun kajadian atawa asal-muasal hiji hal, tempat, barang, sasatoan, atawa tutuwuhan. Contona dongéng “Sasakala Gunung Tangkuban Parahu” d. Sagé atawa dongéng babad, nyaéta dongéng anu eusina nyaritakeunhiji kajadian atawa hiji jalma, anu aya patalina jeung dongéng Sunan Permana di Puntang. e. Mite atawa dongéng kapercayaan, nyaéta dongéng anu raket patalina jeung kapercayaan masarakat kana bangsa lelembut atawa perkara-perkara anu goib. Contona dongéng Nyi Roro Kidul. Sekolah Menengah Atas Negeri 1 Serang Baru 11Pembinaan KarakterSetelah membaca perkara dongéng, siswa diharapkan memiliki rasa ingin tahu, tanggung jawab,disiplin selama mengikuti kegiatan belajar mengajar, sikap jujur, percaya diri, pantang menyerahserta memiliki sikap responsif berpikir kritis dan proaktif kreatif serta mampu berkomunikasi danbekerja sama dengan baik. Pancen MandiriIeu di handap aya dongéng sasakala. Pék baca tuluy analisis unsur-unsur caritana!Ja Sasakala Situ Panjalu man baheula, anu jumeneng raja di nagara Cipanjalu, jujulukna Prabu Cakradewa. Anjeunna kagungan putra pameget hiji, kakasihna Prabu Borosngora. Barang putrana geus sawawa, ku ramana dipiwarang ngalalana nyiar pangabisa. Sanggeus mangtaun- taun lilana di pangumbaraan, anjeunna mulih deui ka bali geusan ngajadi. Sasumpingna,ramana ngayakeun pesta, sarta nanggap ronggeng sagala, ramena teu Prabu Borosngora keur baksa, ku ramana katingali, dina palebah cecekolan aya capan, anudina mangsa harita kasohor ngaranna, nya eta Hujun Kulan. Ari hartina jadi ciciren, yen sakuranu make cap, geus asup jadi lidpakumpulan, anu ngamuhitkana elmu Raja ningal eta cap,pohara ngaraos kagetna,sarta bendu kabina-bina,munggah ngageter ngandika barinunjuk, “Eh, Borosngora!Kumaha asalna nu matakmaneh boga cap dinacecekolan; naha maneh geusnyieun peta kitu? Ongkoh ceuk bareto, pacuan maneh rekcacampuran jeung jalma anu ngalampahkeun elmu sihir. Lamun maneh panting boga kahayang, nyamuntang ka Nu Kawasa.”Teu lila ti harita, Prabu Borosngora ku ramana dipaparin gayung, pikeun ngala cai, tapi karancang lirayakan, sarta saurna, “Ayeuna maneh kudu indit deui, sarta ulah waka balik, lamun tacan bisa nyiukcai ku eta gayung, nepi ka caina cicing di jero.”Ti dinya Prabu Borosngora angkat sakaparan-paran, ngajajah Pulo Jawa, neangan pandita anukakoncara jero elmuna, nyungsi wiku nu kagurnita linuhung, anu pibasaeun nyiuk cai ku eta gayung,nepi ka caina cicing di jero. Tapi luput, taya nu geus ngaraos poek akal, leos anjeunna ka Mekah, ngadeuheus Kangjeng Nabi MuhammadSAW sarta sagala kasesahna diunjukkeun kabeh. Ku Kanjeng Nabi Muhammad SAW, anjeunnadipaparin kuluk, baju toro jeung cis. Kangjeng Nabi miwarang nyiuk cai ku gayung tea tina Prabu Borosngora dijalankeun, sakumaha dawuhna Kangjeng Nabi. Barang pek nyiuk cai, kacidakageteunana, ningali cai dina gayung taya nu ragrag nganuhunkeun ka Kangjeng Nabi, tuluy anjeunna mulih ka Panjalu. Sasumpingna, gancangunjukan ka ramana, yen maksudna enggeus teu kira-kira bingaheunana. Harita keneghgayung teh terus dicandak, cur cer cai Jamjamna dicicikeun kana rawa, anu teu jauh ti dinya. Dadaksakala rawa jadi situ hiang, anu ayeuna katelah Situ Panjalu MODUL Bahasa Sunda Kelas X Semester 1Pék jawab pananya ieu di handap!1. Naon téma dongéng sasakala situ Panjalu?2. Saha waé palaku jeung kumaha karakterna?3. Kumaha galur caritana?4. Naon waé unsur pamohalan dina éta dongéng?5. Kumaha amanat caritana? Jawaban Siswa .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... ....................................................................................................................................2. Struktur Kalimah Paréntah Kalimah pangharepan Kalimah panitahKalimah parentah Kalimah pangurungKalimah pangwawadi Kalimah panyarekKalimah pangajak Kalimah panggeuriNurutkeun gunana, kalimah paréntah téh aya sababaraha Kalimah panitah, nyaéta kalimah anu dipaké pikeun maksa batur sangkan migawé hiji pagawéan. Conto Cing pangmawakeun ember ka dieu!b. Kalimah pangajak, nyaéta kalimah anu dipaké pikeun ngajak batur sangkan migawé hiji pagawéan. Conto Hayu urang meresihan kelas!c. Kalimah pangharepan, nyaéta kalimah anu eusina ngébréhkeun harepan atawa kahayang. Conto Mugia waé kapalay sadérék tinekanan!d. Kalimah panyarék, nyaéta kalimah anu dipaké pikeun nyarék atawa nyaram batur migawé hiji pagawéan. Conto Ulah ulin di jalan bisi katabrak!e. Kalimah pangwawadi, nyaéta kalimah anu dipaké nganjurkeun atawa ngawawadian kaSekolah Menengah Atas Negeri 1 Serang Baru 13batur sangkan migawé hiji pagawéan. Conto Sawadina sadérék kedah lapor ka RT heula! f. Kalimah pangjurung, nyaéta kalimah anu dipaké pikeun ngajurungkeun batur sangkan migawé hiji pagawéan. Conto Gancang atuh geura mandi ari rék milu mah! g. Kalimah panggeuri, nyaéta kalimah anu eusina ngébréhkeun paménta anu lumengis sang- kan batur karunyaeun. Conto Emh, wayahna Nyai sing daék prihatin! Pembinaan KarakterSetelah membaca struktur kalimah paréntah, siswa diharapkan memiliki rasa ingin tahu, tanggu-ng jawab, disiplin selama mengikuti kegiatan belajar mengajar, sikap jujur, percaya diri, pantangmenyerah serta memiliki sikap responsif berpikir kritis dan proaktif kreatif serta mampu berko-munikasi dan bekerja sama dengan baik. Pancen MandiriAyeuna pék hidep diajar nyusun kalimah paréntah make kecap-kecap ieu di handap!1. Hayu Kalimahna...................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ......................................................................................................................................2. Cing Kalimahna...................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ......................................................................................................................................3. Punten Kalimahna...................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ......................................................................................................................................4. Énggal Kalimahna...................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ......................................................................................................................................5. Mangga Kalimahna...................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... 14 MODUL Bahasa Sunda Kelas X Semester 1EVALUASI PEMBELAJARANA. Pilihan GandaPilih salasahiji jawaban anu Carita anu wangunna pondok dina basa langka dicaritakeun téh nyaéta…. a. Si Iteung, pamajikanna Si Kabayanlancaran anu eusina ngandung unsur-unsur b. Si Atok, anakna Si Kabayan c. Mitohana Si Kabayanpamohalan disebutna…. d. Sobatna Si Kabayan e. Budakna Si Kabayana. arpon Ieu di handap anu kaasup kana kalimahb. Dongéng pangharepan nyaéta…. a. Muga-muga waé rencana urang bisac. SkéCtsa kalaksana!d. Biografi 7. b. Hayu urang rencanakeun anu leuwihe. Fiksimini asak!2. Aya carita “Nyi Roro Kidul” sumebar di c. Jung baé ti heula, urang aya urusan masarakat. Carita saperti kitu kaasup kana dongéng…. heula! a. parabel d. Sigana mah ulah indit ayeuna, bisi b. legenda c. sage macét! d. mite e. Tiasa nyuhunkeun cai! e. babad “Punten Wan, pangnyandakkeun buku basa3. Ieu di handap anu henteu kaasup kana ciri- Sunda dina kantong!” nilik tina gunana éta kalimah kaasup kana kalimag….ciri dongéng, nyaéta…. 8. a. Paménta b. Panitaha. Sakabéh eusina caritana bohong c. Panyarék d. Pangjurungb. Teu jelas nu ngarangna anonym e. Pangwawadic. Sumberna tatalépa sacara lisan Ieu di handap mangrupa kecap-kecap anu ilahar dipaké dina kalimah paréntah iwal….d. Ngandung unsur-unsur pamohalan a. Mangga b. Cinge. Awalna kagolong kana sastra lisan c. Punten d. Wah4. Unsur-unsur carita dina dongéng sarua e. Hayu jeung unsur-unsur prosa fiksi séjénna. Ieu di handap anu teu kaasup kana unsur-unsur 9. carita, nyaéta…. a. Téma b. Palaku c. Purwakanti d. Galur e. Latar5. Dina dongéng “Sangkuriang” aya unsur 10. Ieu di handap omongan anu henteu kaasuppamohalan, diantarana waé nyaéta…. kana kalimah paréntah, nyaéta….a. Raja kahampangan dina balokéng a. Sampurasun!b. Dayang Sumbi boga anak Sangkuri- b. Mangga ka lebet!ang c. Teu kénging calik di dinya!c. Sangkuriang nyieun parahu d. Antosan sakedap, nya!d. Dayang Sumbi kawin jeung Si Tu- e. Rampésmange. Sangkuriang saenyana anak raja6. Dina dongéng Si Kabayan, tokoh anu Sekolah Menengah Atas Negeri 1 Serang Baru 15B. Éséy Jawab kalayan singget tur jentré. 1. Naon nu dimaksud ku dongéng mite? Sebutkeun contona! 2. Naon sababna, dongéng “Sangiang Borosngora” bisa disebut dongéng sasakala bisa oogé disebut dongéng sage? 3. Jieun kalimah paréntah dina wanda a. Kalimah panggeuri b. Kalimah panyarék c. Kalimah pangajak 4. Naon anu dimaksud galur téh? Béré contona! 5. Tuliskeun jeung caritakeun hiji dongéng anu kaasup kana fabél. Jawaban Siswa .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... 16 MODUL Bahasa Sunda Kelas X Semester 1Modul Laporan kagiatan GuruBarang siapa yang menginginkan kebahagiaan dunia. Maka tuntutlah ilmu. Dan barang siapa yangmenginginkan kebahagiaan akhirat, maka tuntulah ilmu. Dan barang siapa yang mengingikankebahagiaan keduanya Dunia dan Akhirat, maka tuntulah Konsep Ragam Laporan Kagiatan Sistematika Panyusunan Laporan Sekolah Menengah Atas Negeri 1 Serang Baru 17Metode PembelajaranAdapun metode pembelajaran yang digunakan dalam materi ini adalah diskusi dan kedua metode tersebut, peserta didik diharapkan dapat menguasai materi yang disampaikan. Strategi PembelajaranPencapaian tujuan pembelajaran yang efektif dan efisien dengan menyelesaikan tugas secara Siswa yang mengumpulkan tugas paling cepat dan jawabannya benar akan di umumkan di fo- rum, sehingga memotifasi siswa lain untuk menyelesaikan Waktu proses pengerjaan tugas Telat mengerjakan mengurangi Siswa aktif yang positif dalam kelas mendapatkan nilai sikap A. Kompetensi Dasar dan Menganalisis isi, struktur, dan aspek kebahasaan laporan kegiatan. Indikator 1 Medar perkara laporan kagiatan Indikator 2 Ngaguar kecap rajékan Tujuan PembelajaranSetelah kegiatan pembelajaran selesai, diharapkan siswa mampu1. Membaca contoh laporan Membedakan laporan kegiatan dengan karangan Menyusun laporan kegiatan4. Mengevaluasi hasil laporan kegiatan. 18 MODUL Bahasa Sunda Kelas X Semester 1Materi Pembelajaran1. Perkara Laporan Kagiatan Laporan téh disusun minangka bukti hiji kagiatan, kaayaan atawa hal naon waé nu geus kaalaman atawa kalaksanakeun. Ditilik tina cara nepikeunana laporan téh bisa sacara lisan bisa ogé ku tulisan. Ditilik tina eusina laporan téh aya tilu 1. Laporan Kagiatan, eusina ngeunaan geus dilaksanakeun hiji kagiatan. Upamana waé laporan kagiatan piknik, laporan kagiatan lomba, jsté. 2. Laporan Keuangan, eusina ngeunaan kaluar asupna duit di hiji lambaga atawa perusahaan. Nu ngalaporkeunana biasana mah karyawan ka dunungan atasan. 3. Laporan Jurnalistik, eusina ngeunaan lalampahan wartawan dina ngaliput hiji tempat atawa hiji hal anu dipandang aya mangpaatna keur batur. Kukituna, laporan jurnalistik téh so kaya nu nyebut laporan Nyusun Raraga Laporan Kagiatan jeung Laporan Jurnalistik Sacara umum laporan kagiatan téh bisa katinén ieu di handap. SISTEMATIKA B Ngeunaan laporan jurnalistik, aya bédana jeung laporan kagiatan, najan ari tujuan jeung eusina mah bisa dianggap sarua, nyaéta “ngalaporkeun hiji kagiatan.” Aya sawatara ciri anu ngabédakeun laporan jurnalistik jeung laporan kagiatan, diantarana waé Sekolah Menengah Atas Negeri 1 Serang Baru 19a. Perkara anu dilaporkeun kudu aya mangpaatna keur nu maca, lantaran ari laporan jurnalistik mah engkéna dimuat dina majalah atawa Koran. b. Judulna kudu pikatajieun nu maca. Basana kudu basajan, kalimahna ulah ngayayay panjang teuing jeung kudu ngagunakeun kalimah aktif. c. Eusi laporan ulah ngahina batur, ulah ngigeung SARA, lantaran ari laporan jurnalistik mah aya kode étikanna. Hartina anu dilaporkeun téh kudu enya-enya, jujur, ulah ngabohong. d. Ngagunakeun basa Sunda nu bener tur merenah. e. Eusina singget tur jelas, tapi kudu lengkap deuih. f. Nuliskeunana sing sitematis, luyu jeung aturan. g. Laporanana kudu pikatajieun atawa pikaresepeun nu maca. h. Eusi laporan bisa dilengkepan ku foto jeung tanda bukti séjénna. Pembinaan KarakterSetelah membaca perkara laporan kagiatan, siswa diharapkan memiliki rasa ingin tahu, tanggungjawab, disiplin selama mengikuti kegiatan belajar mengajar, sikap jujur, percaya diri, pantang menyerahserta memiliki sikap responsif berpikir kritis dan proaktif kreatif serta mampu berkomunikasi danbekerja sama dengan baik. Pancen MandiriIeu laporan jurnalistik karya Ibnu Hijar Apandi, eusina ngeunaan lalakon tukang nyieunan wayanggolék. Pék baca ku hidep sing teleb! Geus kitu, tengetan adegan tulisanana! Tukang Wayang Kumaha Dalang Laporan Jurnalistik Ibnu Hijar ApandiLain ukur wayang kumaha dalang téh. Tukang nyieunan gé sarua deuih. Nasibna gumantung ka Soréang, Kabupatén Bandung, aya tukang nyieun wayang golék, modalna pasa-pasan. Imahna diKp. Babakan RT 03/02, Désa Pameuntasan. Kurang Leuwih 5 KM mun ti kantor Kabupatén Bandungmah. Mun ti Bandung, ti jl. Kopo asupna. Méngkol lebah sasak Citarum, ka katuhu. Ti dinya mapayjalan sisi Citarum. Kurang leuwih 2 KM Yoyon Sutisna, 36 taun, nelahna Ujang Yoyon. Geus 20 taun nyieunan wayang goléknatéh. Hasilna loba dipaké ku para dalang, pangpangna dalang madya. Sebut wé, Dalang Suryana tiSoréang, Dalang Adé Sudarajat ti Geger Kalong, Dalang Dudung Sudrajat ti Siliwangi, Dalang Daniti Ciwaruga, jeung Dalang Opik Asép Sunandar ti Parongpong. Nu jauhna Dalang Tarmo ti mesen wayang ka Oyon téh, teu kabéh sok sakumplitna. Réréana mah ngan ukur nambahan atawangaganti wayang nu ruksak. Kitu gé teu karuhan Oyon seni wayang kiwari pikamelangeun. Masarakat leutik resep ka dalang sohor. Antukna lobadalang ngan ukur ngaran, wayhna méh tara ngencar tina kotak. Kaayaan kitu téh teu nguntungkeunkeur manéhna ngadahup taun 1985 ka Hayati, tur boga anak tilu. Teu béda ti wayang cenah, nasibna tukangnyieun wayang mah. Hirup paéhna gumantung ka dalang. “Ari dalang kiwari loba nu istirhat. Jarangnabeuh, ari sanés nu tos maneuh mah,” cek Oyon basa ditepungan di imahna, anyar-anyar wé lain pagawéan énténg, ngukir huluna wungkul, dua poé lilana. Acan ngecét, nyieun awak,jeung ngabajuan. Butuh waktu saminggu mun nepi ka bérés téh. Can kaitung waktu ngagaringkeunkaina pagawéanana, teu kapatok ku waktu. Tampolana cacap sapeuting jeput. “Komo pami aya pesenannu kedah di énggalkeun mah,” omong Oyon nu diajar nyieun wayang di lanceukna, Dalang Momon. 20 MODUL Bahasa Sunda Kelas X Semester 1Modal nyieun wayng antara hijina. Aya bahan nu kudu dibeuli. Ti antarana waékai albasiah golondongan kénéh, cét mobil jeung bahan pakéan. Bajuna wungkul hijina somah teu ménak, sakitu hargana téh. Mun jeung sarungna nepi ka Tudasapoé hiji ngaputna dijualna hijina antara nepi ka Rp. Gumantung ukiranana. Biasana mahwayang satria leuwih hésé manan wayang biasa. Hargana leuwih Oyon bisa nyieun opat wayang. Mun kajual kabéh bebenantanana antara Puguh wé te cukup keur nyumponan kabutuh sapopoé mah. Komo nu mesen wayangmah, sasat teu bisa didagoan ku sééng sakali mah Oyon digawé di pabrik palastik. Tuluy ngider dagang kaén. Tapi teu lana, dangarasa teu cocog kana usaha nu kitu mah. Komo digawé di pabrik nu kauger ku waktu, bari gajihnateu onjoyna wayang jieunan Oyon téh. Ceuk Dalang Opik Asép Sunandar, nu remen resep mesenwayang jieunan Oyon téh lebah ukiranana. Canpuran antara keureut Jelekong jeung Selaaawi. Geuspada apal, boh Jelekong boh Selaawi, kawéntar ku wayangna tur masing-masing boga ciri nu miharep dunya padalangan nguliat deui, Oyon gé ngarep-ngarep susuganan aya nu haatngamodalan usahana. Tapi teu ukur ngamodalan wungkul,jeung msarkeunana deuih. Ku cara kitu,manehnana bisa tuluy nyieun karya, bari nyumponan pangabutuhna. Teu salawasna gumantung kadalang. Ditingkes tina majalah Cupumanik Kaca 53-54Lamun ku urang tengetan, laporan jurnalistik “Tukan Wayang Kumaha Dalang” mibanda adeganbubuka, eusi, jeung pamungkas. Pék isikeun ngeunaan hal-hal nu dicaritakeun dina tiap bagian! Bagian bubukaDitepikeun dina paragrap ka..................................................................................................................Eusina nyaritakeun ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Bagian eusiDitepikeun dina paragrap ka..................................................................................................................Eusina nyaritakeun..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................Bagian pamungkasDitepikeun dina paragrap ka..................................................................................................................Eusina nyaritakeun.............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Sekolah Menengah Atas Negeri 1 Serang Baru 213. Ngaguar Kecap Rajékan a. Kecap Rajekan Sagemblengna Nyaéta kecap rajékan anu diwangun ku cara nyebut dua kali atawa leuwih kalayan gembleng, sora jeung wangun kecapna teu robah. Kecap rajékan anu sagemblengna aya dua rupa 1 Dwilingga a Dwimurni, nyaéta kecap rajékan anu diwangun ku cara nyebut dua kali sagemblengna wangun dasarna bari teu robah sorana. Contona buku-buku, kuda-kuda, guru-guru, jsté. b Dwiréka, nyaéta kecap rajékan anu diwangun ku cara nyebut dua kali sagemblengna bangun dasarna bari robah sorana. Contona gulang-guling, tulas-tulis, jsté. 2 Trilingga Kecap rajékan sagemblengna anu diwangun kucara nyebut tilu kali wangun dasarna bari robah sorana. Contona dar-dér-dor, blag-blig-blug, brang-bréng-brong, jsté. b. Kecap Rajékan Sabagéan Nyaéta kecap rajékan anu diwangun ku cara nyebut dua kali sabagéan wangun dasarna, boh robah sorana boh henteu. Kecap rajékan sabagéan aya dua rupa 1 Dwipurwa Kecap rajékan sabagéan anu diwangun kucara nyebut dua kali engang mimiti wangun dasarna. Contona tatajong, sésépak, papaling,jsté. 2 Dwimadya Kecap rajékan sabagéan anu diwangun ku cara nyebut dua kali engang panungtung wangun dasarna. Contona sababaraha nu asalna sabaraha. Pembinaan KarakterSetelah membaca perkara laporan kagiatan, siswa diharapkan memiliki rasa ingin tahu, tanggungjawab, disiplin selama mengikuti kegiatan belajar mengajar, sikap jujur, percaya diri, pantangmenyerah serta memiliki sikap responsif berpikir kritis dan proaktif kreatif serta mampuberkomunikasi dan bekerja sama dengan baik. Pancen MandiriNyatetkeun kecap rajékanEusian tabel ieu di handap! No. Dwiréka Kecap Rajékan Dwipurwa Dwimadya Dwimurni Tulas-tulis tatajong sababaraha Trilingga1 Buku-buku Dar-dér-dor234522 MODUL Bahasa Sunda Kelas X Semester 1EVALUASI PEMBELAJARANA. Pilihan GandaPilih salasahiji jawaban anu Hal-hal atawa aktivitas nu dipilampah ku e. Pupuhuurang dina hiji waktu ditempat nu tangtu 6. Laporan jurnalistik mah ilaharna ditulis ku….disebutna…. a. Panalungtika. Diajar b. Siswa c. Gurub. Kagiatan d. Wartawan e. Penyiarc. Kajadian Ieu di handap kaaasup kecap rajékand. Peristiwa dwipurwa, nyaéta….e. Pangalaman a. Tatajong b. Pipiti2. Kagiatan nu dilaksanakeun ku alpukahna c. Cacakan sakola, tapi di luareun kagiatan diajar nu 7. d. Dadahut formal, disebutna kagiatan…. e. Kakara a. Kurikulér b. Formal c. Ekstrakurikulér d. Nonformal e. Informal3. Kagiatan nu dipilampah ku ngayakeun 8. Kecap rajékan dwiréka nu dibarengan ku raringkén, nyaéta….indit-inditan ti imah ka tempat tujuan a. Bubuahantur dilaporkeun hasilna dina wangun b. Dialing-alungkeuntulisan saperti dina Koran atawa majalah c. Dibulak-balikdisebutna…. d. Plak-plik-pluka. Wawancara e. Kadupak-dupakb. Néangan wartac. Lalampahan 9. Ieu di handap kalimah anu ngandung kecapd. Touring rajékan dwimurni, nyaéta….e. Panalungtikan a. Para siswa keur diajar basa4. Ieu di handap anu henteu kaasup kana Sunda. b. Di aula sakola guru-guru keurgunana kagiatan kémah pramuka keur para karumpulsiswa, nyaéta…. c. Barudak kelas x keur dialajara. Bisa némbongkeun kapribadian tetembangan. d. Di Bendungan Jatiluhur urangjeung kalemesan budi bisa Jadi seukeut mikir pinter e. Pasosoré dina bulan puasa sokc. Nambahan kagiatan réa nu Jadi tohaga fisiknae. Ngalatih kalemesan budi 10. “Jatmika téh sababaraha kali jadi pinunjul5. Ieu di handap anu henteu kaasup kana kelas.” Dina kalimah éta aya kecap rajékan réngréngan panitia calagara, nyaéta…. anu wandana…. a. Pupuhu b. Anggota a. Dwimadya c. Girang serat b. Dwipurwa d. Panata harta c. Dwimurni d. Dwiréka e. Trilingga Sekolah Menengah Atas Negeri 1 Serang Baru 23A. Éséy Jawab kalayan singget tur jentré. 1. Naon bédana laporan kagiatan jeung laporan lalampahan? 2. Kudu aya naon waé mun hidep rék nyieun laporan kagiatan anu lengkep! 3. Naon nu disebut laporan jurnalistik? 4. Sebutkeun aya sabaraha kecap rajékan? 5. Jieun kalimah nu ngandung kecap rajékan dwipurwa jeung dwiréka! Jawaban Siswa .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... 24 MODUL Bahasa Sunda Kelas X Semester 1Modul 14. Rumpakan Kawih GuruBarang siapa yang menginginkan kebahagiaan dunia. Maka tuntutlah ilmu. Dan barang siapa yangmenginginkan kebahagiaan akhirat, maka tuntulah ilmu. Dan barang siapa yang mengingikankebahagiaan keduanya Dunia dan Akhirat, maka tuntulah Konsep Unsur-unsur Kawih Metode PembelajaranAdapun metode pembelajaran yang digunakan dalam materi ini adalah diskusi dan kedua metode tersebut, peserta didik diharapkan dapat menguasai materi yang disampaikan. Strategi PembelajaranPencapaian tujuan pembelajaran yang efektif dan efisien dengan menyelesaikan tugas secara Siswa yang mengumpulkan tugas paling cepat dan jawabannya benar akan di umumkan di forum, sehingga memotifasi siswa lain untuk menyelesaikan Waktu proses pengerjaan tugas Telat mengerjakan mengurangi Siswa aktif yang positif dalam kelas mendapatkan nilai sikap A. Sekolah Menengah Atas Negeri 1 Serang Baru 25Kompetensi Dasar dan Indikator Membandingkan bentuk, struktur, dan aspek kebahasaan teks kawih Sunda klasik dan pop. Indikator 1 Medar perkara kawih Indikator 2 Maham kana kecap sifat Tujuan PembelajaranSetelah kegiatan pembelajaran selesai, diharapkan siswa mampu1. Mengetahui jenis kawih pop dan Memahami isi kawih3. Mengapresisi kawih Sunda4. Mendendangkan salah satu kawih Sunda 26 MODUL Bahasa Sunda Kelas X Semester 1Materi Pembelajaran1. Medar Perkara Kawih Ari kawih asalna tina kecap kavy baca kawi anu hartina sa’ir kavya-bujangga. Kawih nyaéta rakitan basa anu ditulis ku para bujangga atawa seniman sastra miboga birama anu ajeg angger. Sakumaha ilaharna lagu, kawih kabeungkeut ku wiletan jaeung témpo atawa ketukan. Nu matak kawih disebut ogé lagu-lagu nu kaasup sekar tandak, boh kawih tradisional boh wanda anyar. Kawih mah béda jeung pupuh, kawih teu kauger ku rupa-rupa aturan atawa patokan kawas nu aya di pupuh. Rumpaka kawih téh pinuh ku ajén atikan. Ari rumpaka kawih teu béda jeung wangun puisi séjénna, ngan kawih mah geus dilengkepan ku aturan titilaras Unsur-unsur Kawih a. Adegan Lahir 1 Wangun tifografi Rumpaka kawih téh ditulisna béda-béda, upamana waé aya nu sapada, dua pada, jeung saterusna. Dina sapada na gé teu matok siga sisindiran atawa pupuh, bébas kumaha pangarangna. 2 Pilihan Kecap diksi Rumpaka kawih nu alus téh gumantung kana kecap-kecap anu dipaké ku pangarangna. Biasana sok kapanggih kecap-kecap nu geus langka dipaké arkaik, tuluy dipaké nuliskeun kawih. Upamana waé kecap asih diganti ku kecap duriat, atawa kecap sedih diganti ku kecap tunggara. 3 Citraan imaji Citraan atawa imaji téh nyaéta pangaruhna kecap ka nu maca atawa ngaregepkeun kawih. Biasana mah aya patalina jeung naon anu karasa, katempo jeung kadéngé kunu maca atawa anu ngaregepkeun kecap-kecap anu aya dina kawih. Citraan dina rumpaka kawih sifatna bisa citraan swara auditif, citraan panempo visual, jeung citraan pangrasa taktil. Rumpaka kawih nu alus téh taya lian nu bisa ngabalukarkeun nu maca atawa nu ngaregepkeunana milu ngarasakeun kana naon anu ditepikeun dina éta kawih. 4 Gaya basa figurative Gaya basa dina rumpaka kawih téh bisa ngabulakareun ayana harti konotatif. 5 Purwakanti Purwakanti nyaéta padeukeutna sora kecap boh di awal, boh di tengah, atawa di tungtung ungkara kalimah. Nilik kana perenahna, purwakanti téh bisa ngaréndéng dina sakalimah atawa sapadalisan, bisa ogé ngaruntuy dina antar padalisan. Ku lantaran kitu, purwakanti téh aya nu ngajajar purwakanti rantayan, anu ngaruntuy purwakanti runtuyan, atawa gabungan boh rantayan boh runtuyan. b. Adegan Batin 1 Jejer sense Jejee téh poko pikiran anu aya dina rumpaka kawih. 2 Rasa feeling Rasa téh ngajiwaan eusi rumpaka kawih. 3 Wirahma tone Nada téh sikep pangarang ka nu maca. 4 Amanat intention Amanat téh pesen pangarang anu karasa ku nu maca rumpaka kawih. Sekolah Menengah Atas Negeri 1 Serang Baru 27Pembinaan KarakterSetelah membaca perkara rumpaka kawih, siswa diharapkan memiliki rasa ingin tahu, tanggu-ng jawab, disiplin selama mengikuti kegiatan belajar mengajar, sikap jujur, percaya diri, pantangmenyerah serta memiliki sikap responsif berpikir kritis dan proaktif kreatif serta mampu berko-munikasi dan bekerja sama dengan baik. Pancen MandiriIeu di handap aya rumpaka kawih. Pék regepkeun teras jawab pananyana! Es Lilin PapatongEs lilin mah kalapa muda Beurang maju ka lohorDibantun mah dibantun ka Sukajadi Papatong nu koneng eunteupna regangAbdi isin dunungan samar kaduga Ngageter jangjangna keur ngagupayanSok inggis mah aduh henteu ngajadi Pancen keur wasiatanEs lilin mah ceuceu buatan Bandung Sore menggok ka AsharDicandak mah geuning ka Cipaganti Papatong nu koneng hiber teu luhurAbdi isin jungjunan duh bararingung Ngalayang ngawahan arek pamitanSok inggis mah aduh henteu ngajadi Poma tong ka jongjonanItu saha dunungan nu nungtun munding ReffDigantelan geuning ku saputangan Papatong nu koneng teu tembong deuiItu saha dunungan ku ginding teuing Leungit indit teu pamitSing horeng mah aduh geuning jungjunan Papatong nu koneng teu tembong deui Tilem bewara baturnaEs lilin mah ceuceu dikalapaanRaosna mah geuningan kabina-bina Prak reureuh tina ka riweuhAbdi alim dunungan paduduaan Prak pasrah kanu KawasaSok sieun mah dibantun kamana-mana Prak reureuh tina ka riweuh Prak pasrah kanu KawasaKamana mah geuningan ngaitkeun kincirKa kaler mah ka kaler katojo bulanKamana mah dunungan ngaitkeun pikirMoal paler geuningan da ku sabulan Soal1. Tétélakeun naon téma kawih “Es Lilin” di luhur? Ari kawih “Papatong” naon deuih témana?2. Kumaha perasaan pangarang anu kagambar dina rumpaka kawih “Es Lilin” jeung “Papatong”?3. Naon bédana wangun rumpaka kawih “Es Lilin” jeung “Papatong”?4. Amanat naon nu ditepikeun dina rumpaka kawih “Es Lilin” jeung “Papatong”?5. Kumaha purwakanti dina rumpaka kawih “Es Lilin” jeung “Papatong”?28 MODUL Bahasa Sunda Kelas X Semester 12. Kecap Sipat Ari kecap sipat adjektiva téh nyaéta kecap anu nuduhkeun sipat atawa kaayaan barang. Kecap sipat mangrupa sajumlahing kecap anu sakurang-kurangna mibanda ciri kieu 1 Bisa dipiheulaan kecap leuwih jeung mani, contona leuwih alus, mani ramé, jsté. 2 Bisa dituturkeun kecap pisan, kacida, jeung naker, contona alus pisan, alus kacida, alus naker, jsté. 3 Bisa wawangun prasa babandingan nu pohara…na jeung kacida…na, contona pohara alusna, kacida alusna, jsté. 4 Bisa dirarangkénan pang-na, jeung-R rarangken-na, contona pangalusna, saalus-alusna. Rupa-rupa babandiingan dina kecap sipat, diantarana a. Kecap sipat ékuatif, nyaéta kecap sipat anu nuduhkeun babandingan anu sarua, biasana make rarangkén sa-jeung wangunna sarua …jeung. contona Imelda sageulis lanceukna. Imelda téh sarua geulisna jeung lanceukna. b. Kecap sipat komparatif, nyaéta kecap sipat anu nuduhkeun babandingan hiji hal leuwih atawa kurang tina hal liana, biasana make pola kieu…leuwih+kecap sipat+batan…, contona baju kameja Doni leuwih alus batan nu Nita. c. Kecap superlative, nyaéta kecap sipat anu nuduhkeun hal anu dibandingkeun téh ngaleuwihan nu lian, biasana make pola kieu pang…na, jeung pohara…na. contona Indri budak pangpinterna di kelas. Sekolah Menengah Atas Negeri 1 Serang Baru 29Pembinaan KarakterSetelah mempelajari kecap sipat, siswa diharapkan memiliki rasa ingin tahu, tanggung jawab,disiplin selama mengikuti kegiatan belajar mengajar, sikap jujur, percaya diri, pantang menyerahserta memiliki sikap responsif berpikir kritis dan proaktif kreatif serta mampu berkomunikasi danbekerja sama dengan baik. Pancen MandiriIeu di handap aya sawatara kalimah anu ngandung kecap sipat. Tangtukeun ku hidep kaasup kanakecap sipat naon, naha ekuatif, komparatif, atawa superlatif!No. Kalimah Kecap Sipat1 Néng Windi téh rupana sageulis artis sinetron. Ékuatif2 Kokom téh rupana sarua geulisna jeung Sapatu Pak Usman leuwih gedé nomerna batan sepatu Pak HP Android hargana leuwih mahal batan HP Tatang téh budak panggalakna di Novel téh eusi caritana pohara alusna,buktina loba anu Sagalak-galakna maung moal ngahakan Kabaya warna kayas kacida pantesna mun dipaké ku neng mita nu Tanjakan Nagreg téh netek kacida,sok loba mobil nu Mobil sedan téh mani alus,cétna warna MODUL Bahasa Sunda Kelas X Semester 1EVALUASI PEMBELAJARANA. Pilihan GandaPilih salasahiji jawaban anu Rumpaka kawih téh saenyana mah sarua 6. Rumpaka Kawih “Papatong” téh ngawanti-jeung sajak pédah sok dihaleuangkeun. Ieu wanti yén….di handap anu henteu kaasup kana unsur- a. Hirup téh moal lila ulah kajongjonanunsur lahir rumpaka kawih nyaéta…. b. Papatong nu hiber ku jangjangnaa. Téma c. Jalma hirup ibarat papatong nu hiberb. Tifografi d. Mun ték indi kudu pamitanc. Gaya basa e. Papatong minangka lambingd. Purwakanti kahirupan manusae. Imaji 7. Baca sempalan ieu rumpaka kawih!2. Ieu di handap kaasup unsur citraaan dina Prak reureuh tina kariweuhrumpaka kawih, nyaéta…. Prak pasrah ka nu Kawasaa. Pangdéngé, pangrasa, pangrasa Prak reureuh tina kariweuhb. Panempo, pangrasa, pangrampa Prak pasrah ka nu kawasac. Pangrasa, pangrampa, pangdéngé Ceuk sempalan rumpaka kawih di luhur,d. Pangrampa, pangdéngé, pangambeu urang téh….e. Basa raga, pangambeu, pangrasa, a. Ku pagawéan mah moal aya b. Kudu aya istirahatna tina Lamun ditingali tina jumlah jajaran jeung c. Henteu tuluy-tuluyan gawé, ayapurwakantina, lagu “Es Lilin” téh disusun waktuna keur wangun …. d. Kudu pasrah ka Paparikan e. Salawasna hirup Rarakitan 8. Ieu kalimah di handap anu henteu ngandungc. Wawangsalan kecap sipat, nyaéta….d. Papantunan a. Manéhna mah keur bageur téh pintere. Tararucingan Baca rumpaka ieu kawih! b. Wanda jeung Neni sarua lilin mah, aduh, kalapa muda c. Kapinteran kudu dipaké keurDibatun mah, geuning, ka Sukajadi kapentingan isin, geuning, samar kaduga d. Manéhna mah teu piter-pinter teuing,Sok sieun mah, atuh henteu ngajadi ngan alus milikna dina rumpaka kawih di luhur, e. Keur pinter téh geulis budak 9. Kecap sipat anu hartina paling’, aya dinaa. É-d-a-s kalimah….b. Da-di-ga-di a. Manéhna téh pangrajinna di Muda-Sukajadi-kaduga-ngajadi b. Wanda jeung Neni sarua A-i-a-i c. Dadang leuwih rajin ti batan M-s-k-ng d. Dodi henteu sarajin Eusi pada ka hiji rumpaka kawih “És Lilin”, e. Wanti mah rajin, ari Dodo 10. Ieu di handap anu henteu kaasup kecap sifata. És Lilin dijieunna tina kalapa muda tina rumpaka kawih “papatong” nyaéta….b. Abdi isin samar kaduga sabab sieun a. Kajongjonanteu ngajadi b. Reureuhc. És Lilin dijual ka Sukajadi c. Konéngd. Sieun teu jadi dibawa ka Sukajadi d. Luhure. Abdi isin sieun teu ngajadi e. Ngageter Sekolah Menengah Atas Negeri 1 Serang Baru 31B. Éséy Jawab kalayan singget tur jentré. 1. Naon hartina “Prak reureuh tina kariweuh”? 2. Baca sempalan ieu rumpaka kawih! Beurang maju ka lohor Papatong nu konéng eunteup na régang Ngageter jangjangna keur ngagupayan Pancén keur wasiatan Tina éta sempalan rumpaka kawih, kecap naon nu ngandung harti konotatif? Naha dissebut konotatif? 3. Nanon hartina kecap “régang” téh? 4. Baca sempalan ieu sempalan rumpaka kawih! És Lilin mah, ceuceu, dikalapaan Raosna mah, geuning, kabina-bina Abdi alim, dungungan, paduduaan Sok sieun mah, dibantun, ka mana-mana Naon eusina éta sempalan rumpaka kawih téh? 5. Jieun kalimah make kecap sifat a. Reueus pisan b. Kalintang reueusna Jawaban Siswa .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... 32 MODUL Bahasa Sunda Kelas X Semester 11PENILAIAN AKHIR SEMESTER1. Tarjamahan téh asalna tina basa…. sabaraha jumlahna?.... a. Arab a. 3 b. India b. 108 c. Inggris c. 418 d. Sansekerta d. 1500 e. Perancis e. 9862. Tarjamahan di sebut ogé…. 7. Mun dék narjamahkeun kudu make a. Alih aksara kamus…. b. Alih bahasa a. Ékabasa c. Alih budaya b. Dwibasa d. Alih idiom c. Istilah e. Alih sora d. Umum3. Aya tilu kamampuh nu kudu kacangking e. Énsiklopédia mun dek narjamahkeun, salasahijina 8. Unsur serepan anu acan sagemblengna kamampuh gramatikal, nyaéta …. 9. kaserep kana basa Sunda ditulisna…. a. Pangaweruh ngeunaan budaya jeung a. Digurathandapan b. Dikekentengan latar kahirupan masarakat. c. Dikandelkeun b. Pangaweruh ngeunaan kabiasaan d. Dicondongkeun e. Biasa di hiji masarakat ngeunaan papakéanana. Paribasa tarjamahan tina basa inggris c. Pangaweruh ngeunaan kekecapan, nyaéta…. nyusun kalimah, nyusun alinéa, jeung a. Aya hurang handapeun batu. ngalarapkeun éjaan. b. Nu sabar kakasih gusti d. Pangaweruh ngeunaan hiji basa dina c. Waktu sarua jeung duit kahirupan sapopoé di masarakat d. Adam lali tapel pamakéna. e. Kawas cai dina daun taleus e. Pangaweruh ngeunaan ngaguar harti nu rék di “Pa Guru nuju ngawulang di kelas”, mun 10. Anu teu kaasup kecap serepan tina basa ditarjamahkeun kana basa Indonesia nu Arab nyaéta…. merenah, nyaéta…. a. Abdi a. Pak Guru sedang ulangan di kelas. b. Iman b. Pak Guru sedang belajar di kelas. c. Husu c. Pak Guru sedang mengajar di kelas. d. Ahlak d. Pak Guru sedang bekerja di kelas. e. Takwa e. Pak Guru sedang berdiri di kelas. 11. Dongéng nu nyaritakeun kahirupan5. “Kapan ke rumah ku?” kalimah eta mun sasatoan disebut…. ditarjamahkeun kana basa Sunda jadi…. a. Parable a. Iraha badé ka rorompok abdi? b. Mite b. Iraha dék ka imah abdi? c. Fable c. Iraha badé ka bumi abdi? d. Sasakala d. Iraha dék ka bumi abdi? e. Sage e. Iraha dék ka rormpok abdi? 12. Di handap ieu conto dongéng fable, iwal….6. Numutkeun hasil panalungtikan kecap a. Kuya jeung Monyét anteuran atawa kecap panganteur téh aya b. Sakadang Peucang c. Situ Bagendit Sekolah Menengah Atas Negeri 1 Serang Baru 33d. Peucang keuna ku Leugeut a. Ide, gagasan atawa jejer e. Sasakala Batok Kuya b. Panempatan, waktu, atawa suasana13. Dongéng Kuntilanak, munjung jeung lumangsungna carita dongéng-dongéng ngeunaan tempat anu c. Naon-naon anu ngalkonkeun dina saranget, kaasup jenis dongéng…. a. Sasakala carita b. Fabel d. Runtuyan kajadian dina carita e. Hal anu du luar akal c. Parabel 20. Unsur pamohalan dina dongèng d. Mite Sangkuriang nyaèta…. e. Sage a. Raja kahampangan dina Unsur utama dina dongéng nu ngabédakeun b. Dayang Sumbi boga anak jeung karya sastra séjénna nyaéta…. Sangkuriang a. Tokoh b. Galur c. Sangkurian nyieun parahu. c. Pamohalan d. Dayang Sumbi kawin jeung Si d. Téma Tumang. e. Sangkuriang saenyan anak Raja. e. Latar 21. Basa nu digunakeun pikeun nulis laporan15. Situ Bagendit ayana di wewengkon…. nyaèta…. a. Bandung a. Alus b. Garut b. Sopan c. Sukabumi c. Formal d. Sumedang d. Teuformal e. Bogor e. Informal16. Gunung Tangkuban Parahu ayana di 22. “Krèativitas Barudak dina Ngamumulè wewengkon…. basa jeung Sastra Sunda” ungkara di luhur a. Bandung tèh disebut…. b. Garut a. Tèma c. Sukabumi b. Hasil d. Sumedang c. Tujuan e. Bogor d. Sasaran e. Waditra17. “Sawadina sadèrèk kedah lapor ka Pak RT!”, nilik kana gunana, èta kalimah tèh 23. Laporan kagiatan tèh dipigawè…. kaasup kana kalimah…. a. Sarèngsèna kagiatan a. Pamènta b. Saacan kagiatan rèngsè b. Panitah c. Waktu kagiatan keur lumangsung c. Panyarèk d. Samèmèh lumangsungna kagiatan d. Pangwawadi e. Iraha waè e. Pangjurung 24. “Urang ngaraketkeun duduluran ku jalan18. Ieu di handap anu kaasup kana kalimah ngamumulè sareng ngamekarkeun basa panitah, nyaèta…. jeung sastra Sunda” dina hiji kagiatan di a. Cing pang mawakeun ember k adieu! luhur mangrupa….kagiatan. b. Hayu urang meresihan kelas! a. Tèma c. Mugia waè kapalay sadèrèk b. Hasil tinekanan! c. Ngaran d. Ulah ulin di jalan bisi katabrak! d. Tujuan e. Gancang atuh geura mandi ari rèk e. Waragad milu mah! 25. “Sangkan murid-murid bisa ngamumulè19. Struktur carita dina dongèng aya galur, sareng mekarkeun basa jeung sastra Sunda nyaèta…. lingkungan barudak sakola tingkat SMA” ungkara di luhur dina kagiatan disebut…. 34 MODUL Bahasa Sunda Kelas X Semester 1a. Tujuan umum d. Purwakantib. Tujuan husus e. Imajic. Tèma husus 32. Ieu di handap kaasup unsur citraaan dinad. Tèma umum rumpaka kawih, nyaéta….e. Tèma pinunjul a. Pangdéngé, pangrasa, pangrasa26. Pamilon sarua hartina jeung…. b. Panempo, pangrasa, pangrampaa. Panitia c. Pangrasa, pangrampa, pangdéngéb. Peserta d. Pangrampa, pangdéngé, pangambeuc. Penyelenggara e. Basa raga, pangambeu, pangrasa,d. Pembawa acara pangdéngée. Kagiatan 33. Lamun ditingali tina jumlah jajaran jeung27. Panata calagara sarua hartina jeung…. purwakantina, lagu “Es Lilin” téh disusuna. Panitia dina wangun ….b. Peserta a. Paparikanc. Penyelenggara b. Rarakitand. Pembawa acara c. Wawangsalane. Kagiatan d. Papantunan28. Di handap ieu kaasup kana kalimah nu e. Tararucinganngandung kecap rejèkan dwirèka, nyaèta…. 34. Baca rumpaka ieu kawih!a. Rupa-rupa bungbuahan nu És lilin mah, aduh, kalapa mudadibawakeun ku Mang Iman. Dibatun mah, geuning, ka Sukajadib. Jang Andi sok corat-corèt na tèmbok Abdi isin, geuning, samar kadugatèh. Sok sieun mah, atuh henteu ngajadic. Pantesan sok kadèngè sora dar-der- Purwakanti dina rumpaka kawih di luhur,dor ti jero kamar, èta tèh sora game nyaéta….di HP. a. É-d-a-sd. Ulah sok tatajong kana batu bisi b. Da-di-ga-digetihan!. c. Muda-Sukajadi-kaduga-ngajadie. Sababaraha kali Neng Maya katempo d. -i-a-iulin ka imah ninina. e. M-s-k-ng29. “Budak tèh sok tulas-tulis di mèja padahal 35. Eusi pada ka hiji rumpaka kawih “És Lilin”,geus di carèk ulah kitu.”dina kalimah di nyaéta….luhur aya kecap rajèkan anu wandana…. a. És Lilin dijieunna tina kalapa mudaa. Dwimadya b. Abdi isin samar kaduga sabab sieunb. Dwirèka teu ngajadic. Dwipurwa c. És Lilin dijual ka Sukajadid. Trilingga d. Sieun teu jadi dibawa ka Sukajadie. Dwimurni e. Abdi isin sieun teu ngajadi30. Di handap ieu anu kaasup kecap rajèkan 36. Rumpaka Kawih “Papatong” téh ngawanti-sagemblengna, iwal…. wanti yén….a. Dwimurni a. Hirup téh moal lila ulah kajongjonanb. Dwilingga b. nu hiber ku jangjangnac. Dwirèka c. Jalma hirup ibarat papatong nu hiberd. Trilingga d. Mun ték indi kudu pamitane. Dwimadya e. Papatong minangka lambing31. Rumpaka kawih téh saenyana mah sarua kahirupan manusajeung sajak pédah sok dihaleuangkeun. Ieu 37. Baca sempalan ieu rumpaka kawih!di handap anu henteu kaasup kana unsur- Prak reureuh tina kariweuhunsur lahir rumpaka kawih nyaéta…. Prak pasrah ka nu Kawasaa. Téma Prak reureuh tina kariweuhb. Tifografi Prak pasrah ka nu kawasac. Gaya basa Ceuk sempalan rumpaka kawih di luhur, Sekolah Menengah Atas Negeri 1 Serang Baru 35urang téh…. e. Keur pinter téh geulis budak Ku pagawéan mah moal aya béakna. 39. Kecap sipat anu hartina paling’, aya dinab. Kudu aya istirahatna tina pagawéan. kalimah….c. Henteu tuluy-tuluyan gawé, aya a. Manéhna téh pangrajinna di keur ibadah. b. Wanda jeung Neni sarua Kudu pasrah ka Pangéran. c. Dadang leuwih rajin ti batan Salawasna hirup riweuh. d. Dodi henteu sarajin Ieu kalimah di handap anu henteu ngandung e. Wanti mah rajin, ari Dodo sipat, nyaéta…. 40. Ieu di handap anu henteu kaasup kecap sifata. Manéhna mah keur bageur téh pinter tina rumpaka kawih “papatong” nyaéta….deuih. a. Kajongjonanb. Wanda jeung Neni sarua rajinna. b. Reureuhc. Kapinteran kudu dipaké keur c. Konéngkapentingan hirup. d. Luhurd. Manéhna mah teu piter-pinter teuing, e. Ngageterngan alus milikna kalayan singget tur Naon pentingna tarjamahan téh?..................................................................................... ......................................................................................................................................... .........................................................................................................................................2. Naon ari dongéng légenda?............................................................................................. ......................................................................................................................................... .........................................................................................................................................3. Kumaha adegan laporan kagiatan téh?............................................................................ ......................................................................................................................................... .........................................................................................................................................4. Jieun kalimah anu ngandung kecap rajékan dwiréka!..................................................... ......................................................................................................................................... .........................................................................................................................................5. Naon eusina sempalan ieu rumpaka kawih téh? És Lilin mah, ceuceu, dikalapaan Raosna mah, geuning, kabina-bina Abdi alim, dunungan, paduduaan Sok sieun mah, dibantun, kamana-mana ......................................................................................................................................... .........................................................................................................................................36 MODUL Bahasa Sunda Kelas X Semester 11PENILAIAN TENGAH SEMESTERBaca puisi di handap ieu! LUBARKarya Étti RSNa hiliwir angin takbirSabada sum ahirNeda sing hapunten pisanTina sadaya kalepatanUrang sétrakeun karungsingKu cihampura nu weningNeda hampuraTina rupining codékaNu méngpar tina tatakramaMoga simpay baraya teras lamaDugi paturay raga jeung nyawaNeda hapunteunnaTina sagala dosaUrang siram kalepatanKu ciasih tur kahémanBéas kulub bungkus janurHapunten mun abdi lepat1. Sajak nu judulna LUBAR ngagambarkeun a. 1 Syawal suasana…. b. Tengah peuting a. Ménta di hampura c. Pasosoré b. Kaasih tur kahéman d. Ti beurang c. Tatakrama e. Awal bulan puasa d. Sedih e. Gumbira 4. Tarjamahan tina basa Inggris sarua hartina jeung….2. Di luhur aya kalimah “Béas kulub bungkus a. Translation janur”, mangrupa sasaruaan tina ngaran b. Transformation kadaharan, nyaéta…. c. Information a. Leupeut d. Solution b. Buras e. Introduction c. Lontong d. Kupat 5. Kamus umum basa Sunda kaasup jenis e. Bubur kamus…. a. Ekabasa3. Di tilik tina kalimah kahiji jeung kadua dina b. Dwibasa sajak di luhur, éta sajak téh latar waktuna c. Catur basa nyaéta…. d. Panca basaSekolah Menengah Atas Negeri 1 Serang Baru 37e. Multibasa d. Mite e. Sage6. Nu kaasup conto kamus dwibasa nyaéta…. a. Kamus Sunda-Indonésia 13. Conto dongéng anu nyaritakeun jalma dina b. Kamus Besar Bahasa Indonesia masarakat jeung dina sajarahna nyaéta…. c. Kamus istilah kedokteran a. Prabu Siliwangi d. Kumpulan carpon b. Situ Bagendit e. Thesaurus c. Munjung d. Kidang jeung Ajag7. Kalimah “Matahari akan tenggelam”, lamun e. Sasakala batok kuya ditarjamahkeun kana basa Sunda nyaéta…. a. Matahari rék titeuleum 14. Unsur-unsur dongéng téh ngawengku téma, b. Matahari rék surup palaku, galur, latar, amanat jeung pamohalan. c. Panon poé rék titeuleum Pamohalan nyaéta…. d. Panon poé rék surup a. Kabiasaan e. Panon poé rék pareum b. Hal anu heunteu asup akal c. Saran8. Kecap serepan tina basa arab nyaéta…. d. Kritik a. Sastra e. Amanat b. Hemoglobin c. Husu 15. Saméméh masarakat apal kana aksara, d. Fase dongéng sumebarna ku cara…. e. Abdi a. Lisan b. Tulisan9. Kecap-kecap basa Sunda nu hésé c. Wawancara ditarjamahkeunkana basa Indonésia disebutna d. Karangan kecap…. e. Wasiat a. Pangantét b. Paréntah 16. Ieu di handap hal-hal anu kudu diperhatikeun c. Panyambung lamun urang rék ngadongéng, iwal…. d. panganteur a. Paham kana eusi dongéng e. sulur b. Ngatur sora c. Gerakan leungeun10. Paribasa biar lambat asal selamat hartina d. Tuliskeun deui make gaya basa nu matak mirip jeung paribasa…. kataji a. Kajeun panas tonggong asal tiis beuteung e. Gerakan panon b. Kajeun kendor asal ngagémbol c. Kaduhung tara ti heula 17. “Hayu urang diajar sing pinter!” nilik d. Jauh-jauh panjang gagang kana gunana, éta kalimah téh kaasup kana e. Ulah gancang pincang kalimah…. a. Panitah11. Dongéng mangrupa salasahiji golongan carita b. Pangajak dina wangun…. c. Panyarék a. Prosa d. Pangwawadi b. Puisi e. Pangjurung c. Sajak d. Narasi 18. Ieu di handap anu kaasup kana kalimah e. Kawih pangjurung, nyaéta…. a. Muga-muga waé urang bisa12. Dongéng anu nyaritakeunasal-usul kajadian, ngalaksanakeun latihan minggu ayeuna! tempat, barang, sasatoan atawa tutuwuhan, b. Gancang geura lumpat, tukang buburna disebut…. geus nepi ka péngkolan, bisi moal kaudag! a. Fabel c. Tiasa nyuhunkeun uyah sakedik! b. Parable d. Hayu urang meuli baju saruaan! c. Sasakala38 MODUL Bahasa Sunda Kelas X Semester 1 81 1. Jumlah suku kata yang terdapat pada bahasa Sunda. Kata dalam Bahasa Sunda terdiri daripada sekurang-kurangnya satu suku kata dan paling banyak adalah lima suku kata. Kata yang terdiri dari satu suku kata biasanya merupakan kata pengantar kecap anteuran yang menyertai verba. Ini dapat dinyatakan dalam contoh berikut: Jumlah Suku Kata Kata Connection timed out Error code 522 2023-06-15 093427 UTC What happened? The initial connection between Cloudflare's network and the origin web server timed out. As a result, the web page can not be displayed. What can I do? If you're a visitor of this website Please try again in a few minutes. If you're the owner of this website Contact your hosting provider letting them know your web server is not completing requests. An Error 522 means that the request was able to connect to your web server, but that the request didn't finish. The most likely cause is that something on your server is hogging resources. Additional troubleshooting information here. Cloudflare Ray ID 7d79d07cbfcd0e31 • Your IP • Performance & security by Cloudflare katapengantar. 'Henta nyaho' kalo bukan urang sunda pasti bingung apa maksudnya dari kata hente nyaho. Baik, sekarang akan saya jelaskan apa yang dimaksud hente nyaho itu, berasal dari bahasa sunda yang terdiri dari dua kata. Pertama, hente berasal dari kata 'heunteu' yang berarti tidak, sedangkan 'nyaho' yang berarti tahu atau mengetahui
- Indonesia memiliki banyak bahasa daerah yang masih digunakan sampai sekarang, salah satunya adalah Bahasa Sunda. Suku Sunda yang tersebar di berbagai daerah di Indonesia mayoritas di Jawa Barat masih menggunakan Bahasa Sunda dalam percakapan sehari-hari. Tak heran, jika berwisata ke Jawa Barat kamu akan menemukan masyarakat berbincang menggunakan Bahasa Sunda. Sebelum berwisata ke Jawa Barat, tak ada salahnya untuk mempelajari kearifan lokal Suku Sunda Satjadibrata dalam Kamus Sunda-Indonesia 2011 mengatakan Bahasa Sunda memiliki lima tingkatan kata-kata atau undak usuk bahasa. Meliputi, kasar pisan, kasar, panengah, lemes, dan lemes pisan. Baca juga Kosakata Bahasa Jawa untuk Tawar-menawar, Wisatawan Perlu Tahu / Nabilla Ramadhian Para murid Saung Angklung Udjo yang sedang mendemonstrasikan heleran atau arak-arakan kepada para wisatawan, Bandung, Kamis 16/1/2020. Kasar pisan biasanya digunakan untuk ekspresi kemarahan. Kata panengah yang digunakan kepada orang sebaya dan anak-anak. Selanjutnya, kata-kata untuk menunjukkan hormat di dalam Bahasa Sunda yakni lemes. Sedangkan, kata-kata yang berguna untuk menghormati orang berpangkat lebih tinggi seperti raja, yakni lemes pisan. Sementara, sumber Sundapedia membagi tingkatan Bahasa Sunda menjadi tiga, yakni lemes halus, loma akrab, dan kasar. Baca juga Asal-usul Kata Ngabuburit, Ternyata dari Bahasa Sunda Bahasa Sunda lemes merupakan ragam bahasa halus atau sopan digunakan untuk menghormati lawan bicara. Bahasa Sunda loma biasanya dipakai dalam percakapan dengan sesama atau orang-orang yang sudah akrab. Berikut kosa kata Bahasa Sunda dasar untuk traveler seperti dihimpun dari Kamus Sunda-Indonesia 2011 karangan R. Satjadibrata, situs Gramedia dan Sundapedia. Baca juga Daftar Kosakata Bahasa Jawa untuk Wisatawan yang Akan Traveling 1. Wilujeng Wilujeng berarti selamat, dalam tingkatan Bahasa Sunda lemes. Traveler bisa menggunakan kata wilujeng untuk memberikan sapaan secara formal. Wilujeng enjing, berarti selamat siang, berarti selamat siang. Wilujeng sonten, berarti selamat sore. Wilujeng wengi, berarti selamat malam. Baca juga Mengenal Macan Dahan Asia dan Sunda, Koleksi Baru Batu Secret Zoo 2. Kumaha, damang? Kata "kumaha, damang?" memiliki arti "bagaimana, sehat?". Umumnya, kalimat ini digunakan untuk menanyakan kabar. Sementara itu, lawan bicaranya dapat menjawab dengan kata sehat, damang, atau pun sae. 3. Punten Punten dalam Bahasa Sunda berarti permisi atau maaf. Biasanya, kata punten digunakan saat kita lewat di depan orang dan kerumunan atau hendak bertanya sesuatu. Nantinya, lawan bicara kita akan menjawab dengan kata mangga, yang berarti silakan. Contoh kalimat punten, ada sesuatu yang saya ingin tanyakan. Artinya maaf, ada sesuatu yang saya ingin tanyakan. Baca juga 15 Kosakata Dasar buat Traveling ke Bali 4. Hatur nuhun Hatur nuhun berarti terima kasih. Kamu bisa mengucapkan hatur nuhun atau hanya nuhun saja. Jika dianalogikan ke dalam Bahasa Indonesia, hatur nuhun memiliki arti terima kasih. Sedangkan, nuhun memiliki arti makasih. 5. Bade ka mana? Bade ka mana berarti mau ke mana, dalam tingkatan Bahasa Sunda lemes. Kamu bisa memakai kalimat ini saat hendak bertanya kepada seseorang yang lebih tua atau dihormati. Sementara itu, tingkatan Bahasa Sunda loma adalah arek ka mana. Biasanya, kalimat tanya ini digunakan kepada teman sebaya atau orang yang sudah kita kenal dekat. Baca juga 12 Tempat Wisata di Bandung, Pas buat Liburan Sekolah
Dalambahasa Jawa, pantun disebut dengan Parikan, dalam bahasa Sunda pantun disebut dengan Paparikan, sedangkan dalam bahasa Batak pantun disebut dengan Umpasa. 5. • Satu larik terdiri dari 8-12 suku kata; pembatasan kata dalam pantun karena awalnya pantun hanya sebagai karya lisan sehingga dibuat singkat agar mudah diucapkan Selasa 09-05-2023 / 1451 WIB - Seperti orang-orang Sunda, akan mengenal bahasa Sunda dan ternyata banyak yang membuat orang luar daerah tersebut bingung dengan bahasanya. Tidak disangka banyak kata dalam bahasa Sunda yang membuat orang-orang luar daerah tersebut penasaran. Nah, kali ini kami akan memberikan pembahasan tentang struktur biantara pada bahasa Sunda. Mari simak pembahasan berikut. Strukuktur Biantara Bahasa Sunda Struktur biantara bahasa Sunda adalah bubuka atau pembukaan, eusi atau isi, bahasasan dan kacindekan atau kesimpulan. Biantara adalah satu istilah dalam bahasa Sunda yang artinya sama dengan pidato dalam bahasa Indonesia. Biantara adalah berbicara di depan orang banyak untuk menyampaikan suatu hal, yang sifatnya monologis, berbicara satu arah yang naskahnya disusun secara rapi. Baca juga Pengertian Kecap Panganteur Atau Kata Pengantar Dalam Bahasa Sunda Contoh Kalimat, Fungsi, dan Penggunaannya Baca juga Contoh Kecap Panganteur atau Kalimat Pengantar Dalam Bahasa Sunda, Kata Digunakan Untuk Kegiatan Non Formal Baca juga Pepeling Sunda Adalah Pengertian, Penggunaan, Contoh Kalimat Yang Wajib Kamu Ketahui Dalam berbicara di depan khalayaak umum pasti tidak bisa asal – asalan. Ada urutan tertentu dalam struktur biantara. Struktur biantara antara lain 1. Salam pamuka salam pembuka 2. Mukadimah pendahuluan atau kata pengantar 3. Ngahaturkeun pangwilujeng kanu hadir menyampaikan ucapan terima kasih kepada tamu yang hadir 4. Eusi biantara isi pidato 5. Sanduk-sanduk ménta dihampura jeung nepikeun doa memohon maaf dan membaca doa penutup 6. Salam panutup salam panutup.
AnggotaTubuh dalam Basa Sunda Lemes Nama jari dalam basa Sunda Basa Loma (biasa) Basa lemes keur ka sorangan Basa lemes keur ka batur Bahasa Indonesia sirah sirah mastaka kepala tarang tarang taar kening panon panon soca mata pipi pipi damis pipi ceuli ceuli cepil telinga irung irung pangambung hidung sungut cangkem baham mulut
Puji syukur nu nulis panjatkan ka hadirat Alloh SWT. Yén nu nulis tos ngabéréskeun ieu pancén palajaran Basa Sunda kalayan ngabahas ..... Dina penyusunan pancén ieu, henteu sakedik tahanan anu nu nulis sanghareupan. Tapi nu nulis nyadar yén kelancaran dina penyusunan pancén ieu henteu séjén berkat bantuan, dorongan sarta bimbingan ti kolot, ku kituna hahalang-hahalang anu nu nulis sanghareupan katungkulan. Ku alatan éta nu nulis ngedalkeun hatur nuhun ka - Ibu guru widang studi Basa Sunda anu tos masihan pancén, petunjuk, ka nu nulis ku kituna nu nulis termotivasi sarta ngabéréskeun pancén ieu. - Kolot anu geus turut mantuan, membimbing, sarta nungkulan sagala rupa kasulitan ku kituna pancén ieu réngsé. Muga materi ieu tiasa masihan mangpaat sarta jadi sumbangan pamikiran pikeun pihak anu merlukeun, hususna pikeun nu nulis ku kituna tujuan anu diharepkeun bisa kahontal, Amin. Ini adalah salah satu kata pengantar dengan menggunakan Bahasa Sunda. Mungkin sedikit agak rancu ya, hehe. tapi semoga dapat bermanfaat untuk semuanya
Sebetulnyadalam bahasa Budak, tidak ada istilah khusus sebagai kata ganti (pronomina) orang kedua tunggal, tetapi kata " hidep " (kemungkinan berasal dari bahasa Melayu: hidup, bahasa Sunda loma: manéh) yang berarti "anda"/"kamu" bisa digunakan secara khusus oleh orangtua yang berbicara kepada anaknya. [58]

Dalam bahasa Sunda dikenal istilah kecap panganteur/anteuran artinya 'kata pengantar'. Dalam bahasa Sunda terdapat dua jenis kecap panganteur, yaitu kecap panganteur pagawean kata pengantar pekerjaan dan kecap panganteur kaayaan kata pengantar keadaan. Kata pengantar ini fungsinya kata yang menguatkan kata atau frasa supaya lebih jelas atau kuat. Ini pun berhubungan dengan bahasa Sunda sebagai bahasa rasa. Untuk makna kata pengantar sendiri tidak ada artinya, misalnya dalam kata am dahar, am di sini hanya pengantar untuk menguatkan kata dahar makan.Berikut ini beberapa kecap panganteur kata pengantar pekerjaan1. berebet lumpatContoh kalimatBasa kapanggih rék maok motor, maling téh berebet lumpat da sieun katéwak.Waktu ketahuan mau mencuri motor, maling lari takut tertangkap.2. belenyéh imutContoh kalimatWaktu patepung di jalan, manéhna jol belenyéh wé imut.Waktu ketemu di jalan, dia langsung ngajak senyum.3. dug saréContoh kalimatBalas ku capé meureun, balik ti kantor téh Mang Udin jul dug saré.Karena kecapean mungkin, pulang dari kantor Mang Udin langsung tidur4. eureuleu teurabContoh kalimatGeus dahar wareg mah, manéhna jol eureuleu teurab.Sudah makan kenyang, dia langsung sendawa.5. geleser majuContoh kalimatGeus kabeh asup kana mobil, teu lila geleser maju.Sudah semua masuk mobil, gak lama [mobil] langsung maju.Kecap panganteur kata pengantar pekerjaan lainnya- beretek lumpat lari- blak nangkarak telentang- bluk nyuuh menyembah- bus asup masuk- cat unggah masuk ke dalam rumah- barakatak seuri ketawa- biur ngapung terbang- blug labuh jatuh- belewer maledog melempar- brus mandi - celengkeung ngomong- celengok nyium mencium- ceuleukeuteuk seuri ketawa- cakakak seuri ketawa- cong nyembah - deker dahar makan- gantawang nyarekan memarahi- gaplok nyabok menempeleng- gék diuk duduk- goledag ngedeng tiduran- habek neunggeul memukul- jrut turun- jung nangtung berdiri- kécéwér kiih- kuniang hudang bangun- leguk nginum minum- léos indit pergi/berangkat- luk tungkul tunduk- nyah beunta membuka mata- nyot udud merok*k- pok ngomong- reg eureun berhenti- réngkénék ngigel menari- reup saré tidur- segruk ceurik menangis- sirintil nyampeurkeun menghampiri- trét nulis menulis- cér kiih kencing- cikikik seuri tertawa- clak tumpak naik- crot nyiduh meludah- deker digawé bekerja- gampleng nampiling menempeleng- gap nyagap memegang- gedig indit pergi- geleber hiber terbang- gewewek ngégél menggigit- hing ceurik menangis- jleng luncat naik ke tempat lebih tinggi- jol datang - kerewek nyekel memegang- kop nyokot mengambil- lar ngaliwat lewat- lek neureuy menelan- lep teuleum tenggelam- nging ceurik menangis- nyéh imut senyum kecil- orolo utah muntah- pelenyun udud merok*k- rap dibaju- regot nginum minum- sebrut narajang menendang dari jarak jauh- dut hitut kentut- térékél naék naik

. 184 270 271 169 167 486 18 388

kata pengantar dalam bahasa sunda